|
Z kart historii pałacu
Pierwszy pałac stanął tu co najmniej na początku XVII w. Na jego miejscu ok. 1689 r. Stanisław Antoni Szczuka, podkanclerzy litewski, współpracownik króla Jana III Sobieskiego, wystawił kolejny według projektu Augustyna Wincentego Locci.
W XVIII wieku Winiary należały do Józefa Pułaskiego (1704–1769), ojca Kazimierza, starosty wareckiego, adwokata, polityka i pierwszego marszałka wojsk konfederackich. Majątek często zmieniał właścicieli, a pałac kilkakrotnie przebudowywano. 23 lutego 1787 r. Winiary odwiedził król Stanisław August Poniatowski.
Od Pułaskich dobra przeszły na własność rodziny Walewskich, potem Brochowskich, Zaborowskich, Jordanów, Kurtzów, Prozorów, a następnie księcia Włodzimierza Czetwertyńskiego. W 1882 r. majątek nabył Andrzej Szczuka, prezes Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego. W 1909 r., w drodze dziedziczenia po ojcu, Winiary otrzymał Józef Szczuka. Już w 1913 roku w dokumentach pojawia się akt darowizny bratu – Andrzejowi Szczuce. Ten sprzedał majątek Wojciechowi Hilaremu Rostworowskiemu. Ostatnim właścicielem Winiar, od grudnia 1921 r. był hrabia Wacław Godziemba Dąmbski (1888–1972), rolnik, właściciel browaru, kawalerzysta, przyjaciel artystów, naukowców i polityków. Wzorem swoich poprzedników uprawiał winorośl.
Za jego czasów w pałacu gościło wiele znanych osobistości świata kultury i polityki. Według wspomnień jego syna, Michała byli tu m.in. Józef Piłsudski, Ignacy Jan Paderewski, generał Lucjan Żeligowski, generał Bolesław Wieniawa-Długoszewski, generał Stefan Rowecki-Grot. Przyjeżdżał do Winiar prof. Juliusz Harbut i Władysław Szafer.. Kilkakrotnie wakacje spędzał tu Józef Mehoffer. W zbiorach Muzeum przechowywane są dwa portrety jego autorstwa z 1935 r., wykonane węglem: „Portret Cecylii z Masłowiczów Dąmbskiej” i „Portret Wacława hr. Dąmbskiego” (własność rodziny Dąmbskich). Majątek odwiedzał również Antoni Uniechowski – malarz, ilustrator i scenograf.
Wacław Dąmbski był właścicielem Winiar do 1945 r. W wyniku realizacji dekretu o reformie rolnej, pałac wraz z folwarkiem i parkiem przeszedł na własność skarbu państwa. W pałacu zorganizowano pierwsze w Warce Samorządowe Gimnazjum wraz z internatem i mieszkaniami dla nauczycieli, a następnie także Liceum Ogólnokształcące. W 1951 r. otworzono tu także Muzeum Regionalne PTTK Powiatu Grójeckiego, prezentujące historię Warki i okolic. Inicjatorami tego przedsięwzięcia byli miejscowi nauczyciele działający w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym, przede wszystkim: Wiktor Krawczyk i Aleksander Gajewski. W muzeum prezentowano pamiątki historyczne, archeologiczne i etnograficzne.
|
